اخبار گروه
رگ مصنوعی پلیمری چگونه در کشور تولید شد؟
بسپار - چندی پیش خبر تولید رگ مصنوعی هوشمند با قابلیت ضد انعقاد خون در ایران در صدر اخبار قرار گرفت. با تلفیق آلژینات و پلی یورتان نوعی رگ مصنوعی تولید شده که نسبت بهپروتزهای معمول خواص مکانیکی بسیار مطلوبتری دارد، زیست تخریب پذیری آن بسیار قابل قبول است و از طرفی ویژگی ضدانعقاد هم دارد و خون در آن لخته نخواهد شد. قرار گرفتن نام دانش آموخته دکترای مهندسی پلیمر از پژوهشگاه پلیمر در راس این خبر، بسپار را ترغیب کرد تا برای اطلاع بیشتر از چند و چون این دستاورد ارزشمند با وی به گفت و گو بنشیند. دکتر حامد دائمی در پژوهشگاه رویان میزبان بسپار بود و ضمن تشریح این پژوهش و نتایج آن از فعالیتهای پژوهشگاه رویان در حوزه مهندسی بافت با ما سخن گفت.
دائمی: این طرح حدود شش سال پیش زمینه دارد، مقداری زیادی در پژوهشگاه پلیمر و حدود سه سال هم در پژوهشگاه رویان. در کلیت کار زیست موادی را برپایه دو پلیمر تهیه کردیم. یکی از این پلیمرها آلژینات است که از جلبکهای قهوه ای به دست میآید و پلیمر دوم پلی یورتان است. تلفیقی از این دو پلیمر به زیست ماده ای منتج میشود که توامان خواص مکانیکی و زیستی مطلوبی دارد.
راهیابی یک محصول از آزمایشگاه به کلینیک نیاز به بازهی زمانی طولانی ای دارد. محصول تولیدی ما نیز یک محصول آزمایشگاهی است، هرچند ما مذاکراتی برای تجاری سازی این محصول داشته ایم ولی فعلا این محصول در سطح یک محصول آزمایشگاهی پاسخهای خوبی داده است. مبنای پروژه مهندسی بافت و تهیه رگهای مصنوعی از مهندسی بافت است. رگهای پروتزی که در جراحیها استفاده میشوند بر پایه سه پلیمر هستند: تفلون، پلی یورتانها و پلیمرهای پایه استری. تفلون چسبندگی ندارد و بنابراین هیچ یک از سلول های خون روی آن نمی چسبند و می تواند گزینه مناسبی باشد. پلی یورتانها از دیرباز در حوزه رگ و قلب و عروق استفاده می شدند. سومین دسته نیز پلیمرهای پایه استری هستند و PET معروفترین آن هاست. مشکل اصلی پروتزها این است که زیست تخریب پذیر نیستند. مهمترین تفاوت بین یک محصول پروتز و یک محصول مهندسی بافت همین است، پروتز تا پایان عمر در بدن باقی می ماند. همچنین اکثر پروتزهای کنونی قابلیت لخته شدن خون را همراه دارند و یک محدودیت بزرگ این است. بنابراین معمولا رگ های پروتزی قطر بالای 5-6 میلیمتر دارند و به واسطه فشار ناشی از جریان خون، خون در آن ها لخته نمی شود. در واقع اگر خون به صورت استاتیک بر روی این پروتزها قرار بگیرد خیلی سریع لخته می شود. از طرفی پروتزها هزینه های بالایی دارند. شرکت های اندکی تولید کننده این محصول هستند و تولید آن انحصاری است. شرکت های تولیدی پروتز رگ امریکایی هستند. قیمت یک پروتز با ابعاد یک متر و قطر 6 میلیمتر از 200-1000 دلار است که برای یک بیمار هزینه بالایی است و باید بدانیم این هزینه جدا از سایر هزینه های جراحی است. هدف ما جایگزینی مواد نفتی با مواد طبیعی و در عین حال داشتن خواص مکانیکی مطلوب بود. گزینه اول پلی یورتان ها بودند اما مشکل اصلی آنها این است که از مواد نفتی تهیه می شوند. از هفت سال پیش تلاش خود را برای جایگزینی این مواد با مواد طبیعی آغاز کردیم. خوشبختانه از 5 سال پیش که چاپ نتایج کار شروع شد، بر خواص مکانیکی به خوبی مانور دادیم و سپس با آغاز همکاری با پژوهشگاه رویان کار بر قسمت های زیستی را شروع کردیم و آخرین نتایج و دستاورد به این ترتیب است که نسبت به پروتزهای معمول خواص مکانیکی بسیار مطلوبتر است و زیست تخریب پذیری بسیار قابل قبولی دارد و از طرفی ویژگی ضد انعقاد هم دارد و خون در آن لخته نخواهد شد.
تعدادتحقیقاتیکه با این رویکرد انجام میشوند کم نیست. اما براساس مطالعات ما محصول ما جز معدود محصولاتی است که قابلیت تجاری شدن دارد. مواد مورد استفاده در کاربردهای عروقی چسبندگی پروتئن و سلول ندارند تا خون منعقد نشود. اما از طرفی این نوعی عیب است چون اگر سلول به داربست خود چسبندگی نداشته باشد آن داربست مثل پروتز عمل میکند. اما در محصول ما سلولهای پوشش دهنده داخل رگ به خوبی میتوانند روی این بستر بنشیند و پس از مدتی ماتریس خود را ترشح کنند و داربست پس از حدود یکسال میتواند تخریب خوبی داشته باشد و به واسطه سلولهای رگ جایگزین شود.
منبع خبر: ایران پلیمر