اخبار گروه

بسپار - چندی پیش خبر تولید رگ مصنوعی هوشمند با قابلیت ضد انعقاد خون در ایران در صدر اخبار قرار گرفت. با تلفیق آلژینات و پلی­ یورتان نوعی رگ مصنوعی تولید شده که نسبت بهپروتزهای معمول خواص مکانیکی بسیار مطلوب­تری دارد، زیست تخریب ­پذیری آن بسیار قابل قبول است و از طرفی ویژگی ضدانعقاد هم دارد و خون در آن لخته نخواهد شد. قرار گرفتن نام  دانش ­آموخته دکترای مهندسی پلیمر از پژوهشگاه پلیمر در راس این خبر، بسپار را ترغیب کرد تا برای اطلاع بیشتر از چند و چون این دستاورد ارزشمند با وی به گفت و گو بنشیند. دکتر حامد دائمی در پژوهشگاه رویان میزبان بسپار بود و ضمن تشریح این پژوهش و نتایج آن از فعالیت­های پژوهشگاه رویان در حوزه مهندسی بافت با ما سخن گفت.

دائمی: این طرح حدود شش سال پیش زمینه دارد، مقداری زیادی در پژوهشگاه پلیمر و حدود سه سال هم در پژوهشگاه رویان. در کلیت کار زیست موادی را برپایه دو پلیمر تهیه کردیم. یکی از این پلیمرها آلژینات است که از جلبک­های قهوه ­ای به دست می­آید و پلیمر دوم پلی ­یورتان است. تلفیقی از این دو پلیمر به زیست ماده ­ای منتج می­شود که توامان خواص مکانیکی و زیستی مطلوبی دارد.

راهیابی یک محصول از آزمایشگاه به کلینیک نیاز به بازه­ی زمانی طولانی ­ای دارد. محصول تولیدی ما نیز یک محصول آزمایشگاهی است، هرچند ما مذاکراتی برای تجاری سازی این محصول داشته ­ایم ولی فعلا این محصول در سطح یک محصول آزمایشگاهی پاسخ­های خوبی داده است. مبنای پروژه مهندسی بافت و تهیه رگ­های مصنوعی از مهندسی بافت است. رگ­­های پروتزی که در جراحی­ها استفاده می­شوند بر پایه سه پلیمر هستند: تفلون، پلی­ یورتان­ها و پلیمرهای پایه استری. تفلون چسبندگی ندارد و بنابراین هیچ یک از سلول ­های خون روی آن نمی ­چسبند و می ­تواند گزینه مناسبی باشد. پلی ­یورتان­ها از دیرباز در حوزه رگ و قلب و عروق استفاده می ­شدند. سومین دسته نیز پلیمرهای پایه استری هستند و PET معروفترین آن­ هاست. مشکل اصلی پروتزها این است که زیست تخریب ­پذیر نیستند. مهمترین تفاوت بین یک محصول پروتز و یک محصول مهندسی بافت همین است، پروتز تا پایان عمر در بدن باقی می­ ماند. همچنین اکثر پروتزهای کنونی قابلیت لخته­ شدن خون را همراه دارند و یک محدودیت بزرگ این است. بنابراین معمولا رگ­ های پروتزی قطر بالای 5-6 میلیمتر دارند و به واسطه فشار ناشی از جریان خون، خون در آن­ ها لخته نمی­ شود.  در واقع اگر خون به صورت استاتیک بر روی این پروتزها قرار بگیرد خیلی سریع لخته می ­شود. از طرفی پروتزها هزینه­ های بالایی دارند. شرکت­ های اندکی تولید کننده این محصول هستند و تولید آن انحصاری است. شرکت­ های تولیدی پروتز رگ امریکایی هستند. قیمت یک پروتز با ابعاد یک متر و قطر 6 میلیمتر از 200-1000 دلار است که برای یک بیمار هزینه بالایی است و باید بدانیم این هزینه جدا از سایر هزینه­ های جراحی است. هدف ما جایگزینی مواد نفتی با مواد طبیعی و در عین حال داشتن خواص مکانیکی مطلوب بود. گزینه اول پلی­ یورتان­ ها بودند اما مشکل اصلی آن­ها این است که از مواد نفتی تهیه می­ شوند. از هفت سال پیش تلاش خود را برای جایگزینی این مواد با مواد طبیعی آغاز کردیم. خوشبختانه از 5 سال پیش که چاپ نتایج کار شروع شد، بر خواص مکانیکی به خوبی مانور دادیم و سپس با آغاز همکاری با پژوهشگاه رویان کار بر قسمت­ های زیستی را شروع کردیم و آخرین نتایج و دستاورد به این ترتیب است که نسبت به پروتزهای معمول خواص مکانیکی بسیار مطلوب­تر است و زیست تخریب ­پذیری بسیار قابل قبولی دارد و از طرفی ویژگی ضد انعقاد هم دارد و خون در آن لخته نخواهد شد.

تعدادتحقیقاتیکه با این رویکرد انجام می­شوند کم نیست. اما براساس مطالعات ما محصول ما جز معدود محصولاتی است که قابلیت تجاری شدن دارد. مواد مورد استفاده در کاربردهای عروقی چسبندگی پروتئن و سلول ندارند تا خون منعقد نشود. اما از طرفی این نوعی عیب است چون اگر سلول به داربست خود چسبندگی نداشته باشد آن داربست مثل پروتز عمل می­کند. اما در محصول ما سلول­های پوشش دهنده داخل رگ به خوبی می­توانند روی این بستر بنشیند و پس از مدتی ماتریس خود را ترشح کنند و داربست پس از حدود یکسال می­تواند تخریب خوبی داشته باشد و به واسطه سلول­های رگ جایگزین شود.

منبع خبر: ایران پلیمر

تماس

آدرس : بزرگراه رسالت- خیابان بنی هاشم- کوچه حافظ- پژوهشکده سلول های بنیادی
تلفن: 23562255(021)
ایمیل: eng.royan@gmail.com